***
ویکی پدیا
آکسون
پزشک خوب
کلینیک روان پویشی آگاه
سیمیاروم
مغز دانا
***
وعی اختلال شخصیت است که با ویژگی هایی همچون بدگمانی، ترس اجتماعی، علاقه به انزوای اجتماعی تفکر جادویی، عقاید منحصر به فرد، خطاهای ادراکی و مسخ واقعیت مشخص می شود.
*
این اختلال شخصیت می‌تواند به بنیادگرایی مذهبی نیز منتهی شود که شخص درگیر احساسات و نقش پیامبرگونه می‌شود و خود را دارای قدرت ویژه‌ای می‌بیند.
*
این اختلال در قریب ۳ درصد از جمعیت پیدا می‌شود.
*
در بستگان تنی (بیولوژیک) بیمار مبتلا به اسکیزوفرنی، بیشتر است
*
اختلال شخصیت اسکیزوتایپی را بر اساس تفکر، رفتار و ظاهر منحصر به فرد بیمار تشخیص می‌دهند. گرفتن تاریخچه ممکن است دشوار باشد، چون ارتباط و مکالمه بیمار، غیرمعمول است.
*
اختلال شخصیت اسکیزوتایپی را بر اساس تفکر، رفتار و ظاهر منحصر به فرد بیمار تشخیص می‌دهند. گرفتن تاریخچه ممکن است دشوار باشد، چون ارتباط و مکالمه بیمار، غیرمعمول است.

ملاک‌های تشخیص DSM-IV-TR در مورد اختلال شخصیت اسکیزوتایپی:

الف) نواقصی در روابط اجتماعی و بین فردی که مشخصه آن، بروز رنج و مشقتی حاد در روابط صمیمانه و کاهش قابلیت داشتن این روابط و نیز تحریفات شناختی یا ادراکی و نیز نامتعارف بودن رفتار است، به‌طوری‌که این الگوی نافذ و فراگیر از اوایل بزرگسالی شروع شده باشد و در زمینه‌های مختلف به چشم آید، که علامت آن وجود لااقل پنج تا از موارد زیر است:

(۱) افکار انتساب به خود؛ نه هذیان‌های انتساب به خود

(۲) اعتقادات عجیب یا افکار جادویی که بر رفتار اثر بگذارند و با هنجارهای برآمده از خرده فرهنگِ فرد همخوانی نداشته باشند (مثل خرافاتی بودن، اعتقاد به غیب بینی، دور آگاهی (تله پاتی)، یا «حس ششم»؛ در کودکان و نوجوانان به صورت تخیلات یا اشتغالات ذهنی غریب).

(۳) تجارت غیرمعمول ادراکی، از جمله خطاهای ادراکی جسمی.

(۴) تفکر و تکلمی عجیب (مثلاً مبهم، حاشیه پردازانه، استعاره‌ای، با شرح و تفصیل مفرط، یا قالبی).

(۵) شکاکیت یا فکر بدگمانانه.

(۶) حالت عاطفی نابجا یا محدود.

(۷) رفتار یا وضع ظاهری عجیب، نامتعارف، یا مخصوص به خود.

(۸) فقدان دوستان صمیمی یا مورد اطمینان، به جز بستگان درجه اول.

(۹) اضطراب مفرط در میان جمع به‌طوری‌که با آشنا شدن هم کاهش نیابد؛ این اضطراب بیشتر به ترس توأم با بدگمانی فرد مرتبط است نه به قضاوت منفی در مورد خودش.

ب) منحصراً در سیر اسکیزوفرنی، اختلال خلقی با خصایص روان‌پریشانه، سایر اختلالات روان‌پریشانه، یا یکی از اختلالات نافذ رشد پیدا نشده باشد.

نکته: اگر این ملاک‌ها پیش از شروع اسکیزوفرنی وجود داشته باشند، قید «پیش مرضی» را باید افزود، مثلاً «اختلال شخصیت اسکیزوتایپی (پیش مرضی)».
*
در اختلال شخصیت اسکیزوتایپی، تفکر و نحوه ارتباط برقرار کردن، مختل شده‌است. بیماران اسکیزوتایپی گرچه اختلال فکر واضحی ندارند، اما تکلمشان متمایز یا ویژه است، ممکن است معنایش را فقط خودشان بفهمند، و اغلب نیازمند تفسیر است. بیماران مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپی نیز مثل بیمار مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است از احساسات خود باخبر نباشند؛ اما به کشف احساسات دیگران به ویژه حالات عاطفی منفی مثل خشم، بسیار حساس‌اند. آن‌ها ممکن است افکاری خرافی داشته باشند یا مدعی غیب بینی و داشتن سایر قدرت‌های فکری و بصیرت‌های ویژه باشند. جهان درونی آن‌ها ممکن است پر از ترس‌ها و تخیلات کودکانه و نیز رابطه با افرادی خیالی و تصوری باشد که آن‌ها را به وضوح می‌بینند. ممکن است اعتراف کنند که خطای ادراک یا درشت بینی (ماکروپسی) دارند و افراد را مثل آدم‌های چوبی یا چیزی شبیه آن می‌بیند.
*
آن‌ها روابط بین فردی مخدوشی دارند و ممکن است اعمال نامناسبی از آن‌ها سر بزند. در نتیجه، آدم‌هایی منزوی اند و دوستی ندارند یا بسیار کم دارند. این گونه بیماران ممکن است برخی از خصایص اختلال شخصیت مرزی را هم از خود نشان دهند و در واقع می‌شود این دو تشخیص را هم‌زمان نیز در کسی مطرح کرد. بیماران دچار اختلال شخصیت اسکیزوتایپی اگر تحت فشار روانی واقع شوند، ممکن است از حال عادی خارج شوند و علایم روان‌پریشی پیدا کنند، اما مدت این علایم معمولاً کوتاه است. در حالات شدید، بی لذتی و افسردگی شدید هم ممکن است وجود داشته باشد.
*
در مطالعه دراز مدتی که تامس مک گلاشان انجام داده است، گزارش شده که ده درصد افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپی بالاخره دست به خودکشی می‌زنند. در مطالعات گذشته نگر نیز دیده شده که بسیاری از بیمارانی که به نظر می‌رسیده مبتلا به اسکیزوفرنی باشند، در واقع دچار اختلال شخصیت اسکیزوتایپی بوده‌اند و امروزه این دیدگاه بالینی رایج است که اختلال شخصیت اسکیزوتایپی، شخصیت پیش مرضی (پره موربید) بیمار مبتلا به اسکیزوفرنی است. در عین حال برخی از بیماران هم در تمام عمر خود به‌طور ثابت شخصیت اسکیزوتایپی دارند و علی‌رغم همه غرابت‌هایی که دارند، ازدواج می‌کنند و شغلی در پیش می‌گیرند
*
روان‌درمانی: اصول درمان اختلال شخصیت اسکیزوتایپی در اساس، تفاوتی با اصول درمان اختلال شخصیت اسکیزوئید ندارد، جز اینکه با بیماران دسته اول باید برخوردی دقیق و محتاطانه داشت. این بیماران الگوهای فکری ویژه‌ای دارند و برخی در فرقه‌های مختلف، آیین‌های غریب مذهبی و جشن‌ها و مراسم جادویی و مافوق طبیعی، می‌شوند. درمانگر نباید این گونه فعالیت‌ها را تمسخر و استهزا کند یا دربارهٔ اعمال و اعتقاد آن‌ها موضع قضاوتگرانه‌ای بگیرد.
*
تصور کنید که فردی خودش را دلیل سیل و زلزله و دیگر حوادث بداند. به‌عنوان‌مثال مرگ یک چهره مشهور را این‌طور تفسیر کند «او مُرد چون من به عکس او نگاه کردم» یا «در فلان شهر زلزله آمد زیرا من خواستم به آن شهر سفر کنم.»، این افراد هر رویداد را به خود ربط می‌دهند.
*
معمولاً روابط ضعیفی با دیگران دارند و به غیر افراد خانواده دوست نزدیکی با کسی ندارند. باور دارند دارای نیرویی جادویی و ماورایی هستند، به‌عنوان‌مثال خود را دارای حس ششم، قدرت کنترل ذهن و … می‌دانند و تصور می‌کنند دیگران قدرت و اراده‌ای در برابر خواسته آنها ندارند.
*
نشانه اختلال شخصیت اسکیزوتایپال:
مرجع واقع پنداشتن خود (نه به‌صورت هذیان)
تجربه‌های باورنکردنی و غیرعادی
مبهم، ضمنی، استعاره‌ای و کلیشه‌ای صحبت و فکر کردن
اعتقادات خرافی
عواطف محدود و یا نامناسب
پوشش و ظاهر غیر عادی و یا عجیب
عدم اعتماد به دیگران به غیر از افراد خانواده
روابط اجتماعی ضعیف
دلهره داشتن در جمع
باور به داشتن قدرت‌های خاص و ماورایی
اضطراب اجتماعی شدید که حتی با آشنایی بیشتر نیز رفع نمی‌شود و با ترس‌های پارانوئیدی (بدگمان بودن به همه) همراه است نه قضاوت منفی درباره خود
*
هنوز مشخص نشده دلیل ابتلا به چنین اختلالی چیست اما اکثر دانشمندان در این زمینه بر تأثیر ترکیبی عوامل زیستی (بیولوژیک)، روانی و اجتماعی توافق دارند. بنابراین فاکتورهای ژنتیکی، زیستی، اجتماعی (فرد در کودکی با چه کسانی و چگونه تعامل داشته) دلایل روانی (شخصیت و مزاج فردی شکل‌گرفته توسط محیط و مهارت‌های مقابله آموخته شده برای مواجهه با استرس) در به جود آمدن چنین اختلالی دخیل هستند نه فقط یک عامل.

همچنین مشخص شده اگر کسی ابتلا به چنین اختلالی داشته باشد به احتمال زیاد فرزندان او نیز در آینده دچار می‌شوند.
*
اختلال شخصیت اسکیزوتایپی و اسکیزوفرنی:
اختلال شخصیت اسکیزوتایپی به راحتی می‌تواند با اسکیزوفرنی اشتباه گرفته شود. اسکیزوفرنی یک بیماری روانی شدید است که در آن افراد، تماس با واقعیت را از دست می‌دهند (روان پریشی). درحالیکه افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپی ممکن است دوره های کمی توهم یا هذیان را تجربه کنند. این اپیزودها به اندازه اپیزودهای اسکیزوفرنی طولانی و شدید و مکرر نیست.

تمایز مهم دیگر این است که معمولا افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال از تفاوت بین عقاید تحریف شده و واقعیت آگاه می‌شوند. افراد مبتلا به اسکیزوفرنی به طور کلی نمی توانند فرق هذیان و واقعیت را تشخیص دهند.

با وجود این تفاوت‌ها، افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال می‌توانند از روش‌های درمانی مشابه با درمان های اسکیزوفرنی استفاده کنند. اختلال شخصیت اسکیزوتایپال شدت کمتری نسبت به بیماری اسکیزوفرنی دارد و گاهی اوقات به عنوان یک بیماری در معرض ابتلا به اسکیزوفرنی محسوب می‌شود.
*
عوارض ابتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال در معرض خطر ابتلا به موارد زیر قرار دارند:

سایر اختلالات شخصیت
افسردگی شدید
اختلالات اضطرابی
مصرف الکل یا مواد مخدر
اقدام به خودکشی
*
نشانه های این اختلال به سه مولفه تقسیم می شود. اول کاهش توان برقراری ارتباط نزدیک با دیگران که باعث ناراحتی شدید بیماری می شود. دوم، تحریف افکار یا درک وقایع. سوم، نشان دادن رفتارهای عجیب.
*
در بیماران جوان تر، این اختلال خود را به شکل اشکال در توجه، اضطراب اجتماعی یا علاقه به بازی و کار در تنهایی نشان می دهد. کودکان توسط همسالان خود مسخره می شوند و قربانی قلدری می شوند که این باعث افزایش علائم اضطراب اجتماعی می شود. برای تایید تشخیص این اختلال، فرد باید علائم زیر را در دوره نوجوانی داشته باشد. وجود پنج مورد از علائم زیر هوشیاری برای درمان را می طلبد:

نداشتن دوستان صمیمی به غیر از اعضای خانواده
باورهای عجیب و خرافی
اعتقاد به توانایی های فرازمینی و فوق العاده مانند تله پاتی
اضطراب اجتماعی شدید در ارتباط با ترس های پارانوید
افکار پارانوئید و شک به وفاداری دیگران
تفسیر وقایع بی آزار به شکل حوادث شخصی و مضر
لباس پوشیدن عجیب
احساس وجود یک فرد غائب
الگوی گفتاری عجیب
پاسخ های عاطفی محدود یا فقدان عاطفه
*

گردآوری:وبسایت رسمی ابوالقاسم کریمی